Trước tình trạng cháy nổ ngày càng diễn biến phức tạp và gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, vào ngày 24/6/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 19 nhằm tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đối với các loại hình nhà ở đa tầng, nhiều căn hộ và nhà ở riêng lẻ kết hợp với sản xuất, kinh doanh (bao gồm cả nhà ở và nhà cho thuê trọ). Theo đó, các cơ sở và hộ gia đình phải cam kết thực hiện các biện pháp PCCC và hoàn thành trước ngày 30/3/2025. Liệu các quy định này có được thực hiện nghiêm túc và đúng hạn?

Tại Bắc Giang, tình trạng “cháy nhà, chết người” không chỉ là một câu nói cảnh báo, mà là hiện thực đau lòng xảy ra thường xuyên. Thế nhưng, nhiều thói quen lơ là và xem thường nguy cơ cháy nổ vẫn tiếp tục tồn tại, đặc biệt là ở các khu nhà trọ tại thị xã Việt Yên, trung tâm công nghiệp lớn nhất tỉnh.

Thị xã Việt Yên là điểm nóng công nghiệp với sự hiện diện của nhiều doanh nghiệp lớn như Tập đoàn Khoa học kỹ thuật Hồng Hải và Công ty TNHH Luxshare – ICT. Sự phát triển của các nhà máy đã thu hút hàng trăm nghìn lao động từ khắp nơi đến làm việc, đồng thời kéo theo sự gia tăng của các cơ sở kinh doanh nhà trọ. Theo thống kê, thị xã hiện có hơn 3.400 nhà trọ với khoảng 62.000 phòng, chủ yếu tập trung tại các phường và xã ven khu công nghiệp. Đáng lưu ý, nhiều phòng trọ được xây dựng khép kín, cao từ 2 đến 9 tầng, nằm sâu trong các con ngõ nhỏ hẹp, nhiều ngõ chỉ đủ cho hai xe máy tránh nhau. Sự thiếu đồng bộ trong hạ tầng và thiết kế chắp vá đang tạo ra một môi trường tiềm ẩn nguy cơ cao về cháy nổ.

Các làng cổ thuần nông như My Điền, Ninh Khánh (phường Nếnh), Núi Hiểu (phường Quang Châu) đã chuyển mình thành những tuyến phố sầm uất với hàng loạt dãy nhà trọ cao tầng san sát. Nếu bạn ghé thăm tổ dân phố My Điền 1 hoặc My Điền 2 vào đầu giờ sáng hoặc cuối giờ chiều, bạn sẽ thấy cảnh tượng nhộn nhịp với các hàng quán chen chúc, công nhân mua bán tấp nập.

Một cán bộ từ Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ Đình Trám (Công an tỉnh) từng khảo sát tình hình giao thông phục vụ chữa cháy tại khu vực này và bày tỏ lo ngại rằng nếu xảy ra cháy trong những ngõ nhỏ hẹp này, xe cứu hỏa sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận vào “thời điểm vàng” (3 phút đầu tiên). Để chữa cháy, lực lượng chức năng sẽ phải kéo ống nước từ nơi khác đến, nhưng “nước xa khó có thể cứu được lửa gần”.

Đại úy Nguyễn Đắc Tú, Phó trưởng Công an phường Nếnh cho biết, phường hiện có khoảng 1.300 nhà trọ với 19.500 phòng, phục vụ cho 24.000 người tạm trú, chiếm gần 30% tổng số nhà trọ của toàn thị xã. Gần đây, đoàn kiểm tra của thị xã đã yêu cầu 321 nhà trọ (chủ yếu từ 3 tầng trở lên) tạm dừng hoạt động do không đảm bảo điều kiện an toàn PCCC.

Tại tổ dân phố My Điền 2, các nhà trọ cao tầng được xây dựng dày đặc trên diện tích đất hạn chế. Gia đình chị Vũ Thị L có khu nhà 8 tầng, mỗi tầng gồm 5 phòng luôn kín người thuê. Các phòng trọ được bố trí từ tầng 1 đến tầng 8, với các hành lang được rào kín bằng khung cố định như “chuồng cọp”. Mỗi hành lang có một lối ra cầu thang thoát hiểm từ tầng trên xuống tầng dưới. Tuy nhiên, dù công nhân thuê trọ đều biết đến sự hiện diện của cầu thang thoát hiểm, nhưng cầu thang này lại được lắp đặt bằng khung sắt mỏng manh, không theo thiết kế zích zắc và bậc thang chưa đạt tiêu chuẩn 25 cm như quy định. Hơn nữa, độ dốc của thang quá 45 độ, có đoạn lên đến hơn 70 độ, gây nguy hiểm nghiêm trọng trong tình huống khẩn cấp.

Nhà trọ của ông Trần Thế Q ở tổ dân phố My Điền 1 mới đây đã lắp đặt thêm thang thoát hiểm ngoài nhà. Tuy nhiên, chiếc cầu thang này dường như đang gây khó khăn cho những người thuê trọ và trở thành một cái bẫy tiềm ẩn rủi ro khi xảy ra sự cố. Ông Q chia sẻ: “Trong tình huống khẩn cấp, người thuê có thể thoát nạn, nhưng để đảm bảo an toàn thì chưa thể khẳng định.”

Nhiều nhà trọ ở các phường và xã khác cũng đã bố trí thang thoát hiểm khẩn cấp ngoài trời, nhưng phần lớn là dạng thẳng đứng từ trên xuống. Nhìn qua đã thấy chóng mặt, huống chi trong tình huống cháy nổ khi mà bình tĩnh là điều không dễ. Theo quy định của Bộ Xây dựng, thang thoát hiểm khẩn cấp ngoài nhà phải được thiết kế theo dạng zích zắc, có bậc thang và chiếu nghỉ với diện tích 0,9 m²; bậc thang phải rộng 25 cm, cao không quá 22 cm, dốc không quá 45 độ, và lan can phải có tay vịn cao 1,2 m.

Tình trạng nguy hiểm và bất cập xuất phát từ việc phần lớn các nhà trọ hiện tại đều là những công trình chuyển đổi từ nhà ở hoặc xây dựng kết hợp vừa để ở vừa cho thuê, thường không có thiết kế chính thức hoặc thiết kế chắp vá. Điều này dẫn đến việc không đảm bảo khoảng cách an toàn, thiếu hoặc không đủ hệ thống PCCC; lối thoát hiểm không đúng tiêu chuẩn theo quy định mới. Trung tá Nguyễn Văn Chính, Đội trưởng Đội Cảnh sát PCCC và CNCH (Công an thị xã Việt Yên) cho biết: “Đầu tháng 6/2024, qua kiểm tra, cơ quan chức năng đã phát hiện 418 nhà trọ cao từ 5 tầng trở lên chưa đủ điều kiện PCCC. Những lỗi phổ biến bao gồm: thiếu hệ thống báo cháy tự động; chưa bổ sung thang thoát nạn ngoài hè; chưa tách biệt khu vực để xe và lối thoát nạn bằng cửa ngăn cháy hoặc tường ngăn cháy; thiếu hồ sơ quản lý nhà trọ.”

Hàng trăm nghìn công nhân từ khắp các tỉnh xa như Hà Giang, Yên Bái, Nghệ An, Hà Tĩnh, và thậm chí các tỉnh phía Nam đổ về các doanh nghiệp tại thị xã Việt Yên để làm việc. Do nhu cầu nhà ở xã hội chưa được đáp ứng và để tiết kiệm chi phí, phần lớn công nhân chọn thuê các nhà trọ giá bình dân. Đáng chú ý, trong những căn phòng trọ chỉ rộng hơn chục mét vuông, thường có đủ loại đồ dùng như bếp gas mini, bếp điện, thiết bị điện, cùng các vật liệu dễ cháy như chăn, ga, đệm.

Dù nhận thức rõ ràng rằng nhiều nhà trọ chưa đảm bảo an toàn về PCCC và thoát nạn, nhưng vì giá cả hợp lý so với thu nhập, nhiều công nhân vẫn chấp nhận thuê ở. Khu nhà trọ tại phường Quang Châu mà anh Lầu Văn C., quê tỉnh Thái Nguyên, đang thuê có 70 phòng và hơn 100 người ở, mỗi phòng chỉ rộng khoảng chục mét vuông. Hằng tháng, anh C. phải chi 1 triệu đồng, tương đương khoảng 15% thu nhập của mình, cho việc thuê trọ. Anh cho biết rằng năm nay đã chuyển phòng trọ đến lần thứ ba, nhưng tìm được một phòng trọ an toàn lại đụng phải mức giá cao hơn.

Tình trạng này không chỉ phản ánh thực trạng khó khăn của người lao động mà còn cho thấy sự cấp bách trong việc cải thiện điều kiện an toàn phòng cháy chữa cháy ở các khu nhà trọ, nhằm bảo vệ tính mạng và tài sản của những người đang sống và làm việc tại đây.

“Tôi là công nhân xa quê, kinh tế còn eo hẹp, không đủ khả năng thuê nhà lớn nằm ở mặt đường lớn. Tôi và bạn chung tiền để thuê phòng, dù nhỏ nhưng có giường ngủ và vệ sinh khép kín,” anh C chia sẻ. Mặc dù vẫn lo lắng về nguy cơ cháy nổ, những công nhân xa quê như chị Lường Thị D. từ Nghệ An cũng không có lựa chọn nào khác. Nhà trọ mà chị D. thuê ở phường Tăng Tiến không có lối thoát nạn thứ hai, chủ nhà cũng chưa thực hiện việc tách biệt khu vực để xe và lối thoát nạn bằng cửa ngăn cháy hoặc tường ngăn cháy. Nguy cơ cháy nổ càng tăng lên trong mùa nắng nóng, khi chị D. và bạn còn sử dụng gas để đun nấu trong phòng bên cạnh việc lắp điều hòa. Chị nói: “Tôi có biết các vụ cháy nổ ở Hà Nội. Mặc dù rất sợ, nhưng không biết làm thế nào. Không tự nấu ăn thì đói, ăn bên ngoài lại tốn kém và mất vệ sinh.”

Những thói quen nguy hiểm như sử dụng đồng thời nhiều thiết bị điện công suất lớn, sạc điện thoại, máy tính, xe đạp điện, xe máy điện qua đêm, thắp hương và hút thuốc lá trong phòng trọ đều tăng nguy cơ cháy nổ. Chỉ trong nửa đầu năm 2024, toàn quốc đã xảy ra 2.347 vụ cháy, làm chết 57 người, bị thương 45 người, và gây thiệt hại tài sản trị giá 128 tỷ đồng. Riêng tại tỉnh Bắc Giang, đã xảy ra 12 vụ cháy, làm tử vong 13 người, bị thương 4 người, trong đó có cả nạn nhân là trẻ em

Cặp Đôi Hôn Nhau Thân Mật Suốt 8 Phút Trong Quán Cà Phê: Cuộc Gặp Gỡ Bất Ngờ Trở Thành Chủ Đề Bàn Tán”